Hallo,
Het valt me op dat er steeds vaker Vlaamse ondertitels onder series verschijnen. Sinds een paar weken ook onder HBO-series. Dat terwijl HBO-series altijd zeer professionele ondertitels hadden, en zich daarmee onderscheidden van Netflix en Amazon.
Toen een paar weken geleden Barry seizoen 2 en Veep seizoen 7 begonnen, viel mij op dat de ondertiteling opeens van merkbaar lagere kwaliteit was. Letterlijke vertalingen, te weinig tijd om alles goed te lezen enzovoort. Er stonden tevens Vlaamse woorden en uitdrukkingen in, dus toen kreeg ik een vermoeden wat er aan de hand is.
'Komaan', een indicatie van Vlaamse ondertitels.Deze series zijn ook beschikbaar bij Telenet, de Belgische dochter/zuster van Liberty Global. Via een Belgische kennis met Telenet heb ik vergelijkingen gedaan, en het gaat inderdaad om de Vlaamse vertalingen van Telenet met minimale aanpassingen.
Dit vind ik een zeer zorgwekkende ontwikkeling. Ondertiteling is een zeer belangrijke factor in het algehele kijkplezier. HBO onderscheidde zich altijd van Netflix en Amazon door als enige Amerikaanse dienst goede, professionele ondertiteling te leveren volgens de richtlijnen van het betreffende land. Netflix en Amazon maken gebruik van slechte sjablonen die voor alle talen worden hergebruikt. Voor de Nederlandse tv, en ook voor HBO Nederland, wordt de ondertiteling dus gemaakt door professionele ondertitelaars, die
from scratch ondertitels maken volgens de Nederlandse ondertitelgebruiken. Voorbeelden van bedrijven zijn BTI Studios, VSI, Red Bee Media (voorheen Ericsson) en inVision. Het eerstgenoemde bedrijf verzorgde de vertalingen voor HBO Nederland (nu dus bij Ziggo).
De ondertitelrichtlijnen van Nederland en Vlaanderen wijken aardig van elkaar af, ook al is het dezelfde taal. Om die reden werden HBO-series tot voor kort apart vertaald voor Nederland (door BTI Studios) en Vlaanderen (door Videohouse).
Nu lijken de Belgische ondertitels te worden hergebruikt in Nederland. Vermoedelijk om kosten te besparen. Dit is mijns inziens echt een slecht idee. Deze Vlaamse ondertitels zijn dan wel 'bijna' in dezelfde taal, toch zijn er dus veel verschillen met wat wij gewend zijn. Daarnaast is de vertaling zelf ook nog eens aantoonbaar slechter.
Deze Vlaamse ondertitels van Videohouse hebben de volgende problemen:
- Letterlijke vertalingen.
- Integrale vertaling; elke poep en scheet (Ja, Nee, Oké, Dank je) wordt ondertiteld, waardoor er minder plek is voor wat echt belangrijk is.
- De ondertiteling leest erg onrustig, doordat de leessnelheid te hoog ligt.
- Er is te weinig uitlooptijd, zinnen verdwijnen te snel na het uitspreken, waardoor de kijker niet rustig kan lezen.
- De tijd tussen ondertitels is inconsistent, wat een onrustig ritme oplevert.
- Zinnen die op vreemde, onnatuurlijke plekken zijn gesplitst.
- Zinnen die onnodig zijn gesplitst of onnodig over meerdere titels zijn verdeeld.
- Telegramstijl of veel afkortingen om de leestijd kunstmatig proberen te verlagen ("Ik ken 'n meisje dat 't weet."). Dit leest echter juist moeilijker. Je moet niet afkorten, maar een kortere zin verzinnen.
- Culturele verschillen tussen Hollands Nederlands en Belgisch Nederlands; onbekende uitdrukkingen of woorden, of woorden met een andere betekenis.
Ik heb de vertaling van Veep geanalyseerd en de gangbare normen qua leessnelheid worden voortdurend ruimschoots overschreden. Dat betekent dat het voor kijkers lastiger is om de ondertiteling goed te volgen, omdat er gewoon te veel tekst in de korte tijd voorbijkomt. De vertalingen van de voorgaande seizoenen (van BTI Studios) hebben een paar overschrijdinkjes, maar voldoen verder prima aan de normen.
Er is deze week een nieuwe HBO-serie begonnen, Warrior.
Ook deze serie heeft weer gerecyclede Vlaamse ondertiteling. Al bovenstaande problemen komen weer naar voren. Je kunt gewoon niet relaxed meer kijken.
Nu loopt er ook een niet-HBO-serie, Deadly Class. Deze serie is al in z'n geheel beschikbaar op Telenet, bij Ziggo zijn we bij aflevering 3. Een veeg teken? Jawel, ook hier zitten weer gerecyclede Vlaamse ondertitels onder. Gelukkig vallen deze nog mee, mogelijk zijn ze niet van Videohouse (geen credit). Maar toch staan er hier en daar wat Vlaamse termen in die je maar net moet kennen.
Zomaar twee voorbeelden (links Ziggo, rechts Telenet -- zijn dus gewoon dezelfde ondertitels):
Een buitenwipper is een uitsmijter.Ik heb nog nooit iemand in Nederland 'Er is iets op til' horen gebruiken. Er is iets aan de hand / Er is iets op handen / Er staat iets te gebeuren.Maar... Dit is dus geen HBO-serie. Dus het lijkt erop dat er iemand bij Ziggo/Liberty Global is die ervoor zorgt dat de Vlaamse ondertitels voor de Nederlandse markt worden gebruikt, niet dat alleen HBO die keuze maakt.
Ik zou denken, Nederland is een grotere markt, dus dat daar dan primair de ondertitels worden gemaakt. Dat gebeurt immers (gelukkig) (nog) ook bij Billions, The Brave, The Pier enzovoort. De Nederlandse ondertitels zijn qua techniek ook onweerlegbaar beter, zie hierboven. Die kunnen dan makkelijk inhoudelijk worden aangepast voor de Vlaamse markt. De Vlaamse ondertitels zijn veel moeilijker te 'herstellen', omdat ze gewoon in de basis al slechter zijn vervaardigd.
Hoe je het ook kunt zien: Ziggo-abonnees betalen veel geld voor een Nederlands abonnement op M&S (XL) + HBO, en dan krijgen ze Vlaamse ondertitels voorgeschoteld...
Er is ook goed nieuws. De tweede aflevering van Barry van deze week heeft dit keer opeens wel een vertaling van BTI Studios. Het kijkt echt meteen een stuk prettiger, met een creatieve vertaling die goed te volgen is. Ik dacht eerst dat het misschien een zeer goed herstelde Vlaamse ondertitel was, maar ik heb die ernaast gelegd, en ze zijn wezenlijk anders.
Om mijn punt nog extra duidelijk te maken, heb ik een aantal vertalingen uit die aflevering van Barry van BTI (Ziggo, links) en Videohouse (Telenet, rechts) naast elkaar gelegd:
"You know I take no pleasure in killing people. You know that, right?"Over een foto van zijn ex met haar nieuwe, knappe vriend:"You kind of want them to end up with a dog, right?"(Ook weer 'n in plaats van 'een' om te smokkelen. Deze zin staat te kort in beeld om goed te kunnen lezen. BTI lost het op zoals het hoort: een kortere, maar niet minder natuurlijke zin die de lading dekt.)
"is this close to your experience?"(Hele zin paste overigens makkelijk in één titel, maar Telenet heeft hem onnodig gesplitst.)"I cannot wait to eat this taco."De Vlaamse vertalingen zijn allemaal zó letterlijk, zo inspiratieloos... De Nederlandse vertaling is hoe een Nederlander het echt zou zeggen.
Ook qua techniek en timing/spotting was de Vlaamse ondertitel weer heel onrustig om naar te kijken. Te veel tekst in te weinig tijd, veel gesplitst... gewoon weer alles van het lijstje. En dit zijn nog maar een paar voorbeelden uit de eerste 5 minuten. Heb veel niet gescreenshot en de rest niet eens bekeken.
Ik ben blij dat de Nederlandse kijkers dit deze week bespaard is gebleven. Ik hoop echt dat de komende afleveringen ook met mooie BTI-vertalingen te zien zullen zijn. Dat verdient deze leuke serie gewoon ook echt.
Terug naar de vraag: Waarom wordt hiervoor gekozen? Om kosten te besparen? Dat zou mijns inziens echt de allerslechtste beslissing ooit zijn, en het kijkplezier voor alle Nederlandse kijkers verpesten. Ondertiteling is minstens zo belangrijk als de serie/film zelf. Goede ondertiteling kan een slechte serie misschien niet beter maken, maar slechte ondertiteling kan een goede serie (zoals GoT) wel degelijk verpesten.
Bijna begint dus het laatste seizoen van GoT. Exclusief bij Ziggo beschikbaar, dus een ware publiekstrekker. Dan kun je - mijns inziens - niet aankomen met zulke ondermaatse ondertiteling. Dan kan men net zo goed via andere kanalen kijken.
In seizoen 6 had Game of Thrones een budget van 10 miljoen dollar
per aflevering. Het aankomende seizoen 8 krijgt zelfs 15 miljoen dollar per aflevering. Het is mij echt een raadsel waarom HBO/Ziggo er dan voor kiest om het kijkplezier in de allerlaatste stap te verpesten om een paar tientjes goedkoper uit te kunnen zijn op de ondertiteling. GoT is het paradepaardje. Daar moeten toch de allerbeste ondertitelaars op worden gezet?
Als Liberty Global wil bezuinigen op tweemaal Nederlandstalige ondertiteling, hergebruik dan liever die van BTI Studios.
Ik mag toch hopen dat de zaken binnenkort weer op orde zijn en we GoT en aankomende HBO-series weer met professionele (echt) Nederlandse ondertitels van BTI kunnen kijken.
Alvast bedankt voor jullie antwoord.